Kasza jaglana jest bogata w wiele składników odżywczych. Uchodzi za jedną z najzdrowszych polskich kasz. Czy słusznie?
Wartość odżywcza kaszy jaglanej
Kasza jaglana to doskonałe źródło węglowodanów (w 100 gramach ugotowanej kaszy znajduje się ok. 24 gramy tego składnika). To oznacza, że na naszym talerzu może ona z powodzeniem zastąpić ziemniaki, makaron czy ryż. Oprócz tego kasza jaglana zawiera sporo zdrowego białka (ok. 3,5 g/100 g ugotowanego produktu), jest także źródłem tłuszczów jedno- oraz wielonienasyconych oraz kawasów tłuszczowych omega 3 i omega 6. Warto też wiedzieć, że kasza jaglana zawiera kompleks witamin z grupy B (B1, B2, PP, B6, kwas foliowy i kwas pantotenowy) wpływających pozytywnie m.in. na nasz układ nerwowy i metabolizm.
Tak bogaty skład (zwłaszcza, jeśli chodzi zawartość białka i kwasów tłuszczowych) sprawia, że można porównać ją do komosy ryżowej – rośliny pochodzącej z Ameryki Południowej, zaliczanej do tzw. superfoods. Bywa też zresztą zalecana przez dietetyków jako tańszy i łatwiej dostępny odpowiednik komosy.
Cechą szczególną kaszy jaglanej jest też jej działanie zasadowotwórcze (oprócz niej takimi właściwościami cechuje się jeszcze kasza gryczana). Ma to spore znaczenie, ponieważ nasza dieta zawiera obecnie wiele produktów mających odczyn kwasowy (np. mięso, nabiał, cukier, kawa czy alkohol). Wprowadzenie kaszy jaglanej do menu pomaga w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej naszego organizmu.
Kasza jaglana, dawniej nazywana jagłami lub krupem, zawiera również krzem, czyli składnik dosyć rzadko występujący w pożywieniu. Ma on pozytywny wpływa na stan włosów i paznokci. Krzem to także pierwiastek niezbędny w np. w syntezie kolagenu (mającego wpływ na tempo starzenia się naszej skóry). Wzmacnia również naczynia krwionośne, ma dobroczynny wpływ na poziom ciśnienia krwi, zapobiega odkładaniu się cholesterolu.
Ile kalorii ma kasza jaglana?
100 gram suchej kaszy (czyli tyle, ile zawierają standardowe woreczki, w których często sprzedawane są kasze) to ok. 360-380 kalorii, zaś 100 g kaszy ugotowanej – ok. 119. To poziom zbliżony do tego, z jakim mamy do czynienia w przypadku pozostałych kasz (np. kasza gryczana surowa o ok. 340 kcal na 100 g, ugotowana – ok. 120).
Pisząc o wielu zaletach kaszy jaglanej w kontekście jej wartości odżywczych nie sposób nie wspomnieć o jednej kwestii, na którą należy uważać. Kasz jaglana ma stosunkowo wysoki indeks glikemiczny (71 dla ugotowanej; dla porównania – indeks glikemiczny kaszy gryczanej to 50).
Z drugiej strony jednak, ze względu na niską (jak na kaszę) zawartość błonnika kasza ta jest przyjazna dla osób mających problemy z układem trawiennym, bo jest lekkostrawna. Wprawdzie pod tym względem jeszcze lepsze właściwości ma kasza manna (która podawana jest chorym podczas rekonwalescencji), jednak manna z kolei nie ma tak wielu składników prozdrowotnych.
Po kasze jaglaną bez obaw mogą także sięgać chorzy na celiakię czy uczuleni na gluten – nie zawiera ona tego składnika.
Historia kaszy jaglanej
Kasza jaglana była powszechnie stosowana w polskiej kuchni już przed setkami lat. Generalnie uważa się że proso, czyli roślina, z której jest pozyskiwana uprawiane było już w epoce neolitu. Polska nazwa „jaglana” pochodzi od prasłowiańskiego słowa „jagła”. O tym, że swego czasu była ona istotnym składnikiem kuchni naszych przodków przeczytać możemy np. w książce Hanny i Pawła Lisów „Kuchnia Słowian. O żywności, potrawach i nie tylko…”. Okazuje się, że archeologowie podczas prac w Ostrowie Tumskim w Poznaniu znaleźli m.in. stępę, czyli urządzenie służące do obróbki ziaren – a obok niej – właśnie ziarna prosa.
Kuchnia naszych prasłowiańskich przodków to jednak nie jedyna tradycja kulinarna, do której nawiązujemy sięgając po kaszę jaglaną. W medycynie chińskiej i związanej z nią Kuchni Pięciu Przemian ten rodzaj kaszy traktuje się jak lekarstwo – ma ona m.in. wpływać pozytywnie na pracę trzustki, śledziony, żołądka i nerek.
Jak ugotować kaszę jaglaną i co z niej przyrządzić?
Kasza jaglana świetnie sprawdza się jako dodatek do dań głównych, składnik sałatek, dań z pieczonymi warzywami, farszów itp. Nadaje się do jedzenia zarówno w wersji wytrawnej, jak i słodkiej. Jest świetną bazą dla różnego typu jaglanek. Na Lubelszczyźnie jest także ważnym składnikiem regionalnych ciast drożdżowych zwanych pirogami. Możną ją także wykorzystywać jako farsz do zwykłych gotowanych pierogów.
Do wszystkich tych potraw należy najpierw ugotować kaszę jaglaną na sypko. Jak to zrobić?
- Przede wszystkim należy przelać kaszę wodą. Należy to robić, aż woda stanie się przezroczysta. Jeśli używaliśmy do tego zimnej wody, kasze należy jeszcze przelać na koniec wrzątkiem. Jeśli gorącej – ten krok można pominąć.
- Kaszę gotujemy w proporcji 1:2,5 (porcja kaszy na dwie i pół porcji wody; wody można dodać odrobinę mniej). Kaszę jaglaną najlepiej wrzucić do wrzącej wody (wcześniej można dodać do niej trochę oleju i sporą szczyptę soli; przykładowa ilość oleju – łyżka na dwie i jedna czwarta szklanki wody).
- Po włożeniu kaszy do wrzącej wody należy ją delikatnie przemieszać i przykryć garnek pokrywką. Kaszę gotuje się 15-18 min na małym gazie, aż do wchłonięcia całej wody. Nie wolno jej mieszać. Po ugotowaniu kaszę można zostawić jeszcze ok. 5 minut pod przykrywką. Po tym czasie garnek należy odkryć i pozwolić kaszy odparować.
