Żywe kamienie to roślina, która może zaskoczyć swoim wyglądem. Z jednej strony nie są zbyt wymagające, z drugiej – ze względu na ich specyfikę trzeba zapewnić im odpowiednie warunki. Efekt ich uprawy z pewnością wart jest uwagi.
Żywe kamienie – co to?
Żywe kamienie to rośliny z rodzaju litops (Lithops) należącego do rodziny, której nazwa botaniczna brzmi Aizoaceae (po polsku pryszczyrnicowate lub przypołudnikowate). Określenie „żywe kamienie” w ich przypadku dokładnie oddaje ich wygląd – podobny do odłamków skalnych wśród których rosną w środowisku naturalnym. Rośliny te to doskonały przykład mimikry, czyli upodabniania się organizmów do otoczenia. Dziki niej żywe kamienie są mało widoczne dla zwierząt. Jednocześnie są one na tyle dekoracyjne, że zaczęły zdobywać popularność jako kwiat doniczkowy do domu.
Warto też wspomnieć, że określenie „żywe kamienie” może być też używane w stosunku do roślin z rodzaju Faucaria, Fenestraria, Lapidaria, Pleiospilos i Titanopsis, charakteryzujących się podobnym wyglądem i właściwościami co lithops. Jednak w obiegowym użyciu najczęściej kiedy mówi się o żywych kamieniach, ma się na myśli właśnie lithops. Słowo to bywa zapisywane na dwa sposoby. Jako „lithops” (czyli w tak, jak wygląda botaniczna nazwa tej rośliny, tylko małą literą) lub w wersji spolszczonej – litops. Niekiedy można trafić również na nazwę „żywe kamienie szczęścia”.
Jak wyglądają lithopsy?
Żywe kamienie mogą różnić się między sobą kolorem, fakturą oraz kształtami. W praktyce są to grube, mięsiste liście zwinięte w kulkę, służące jako magazyn wody. Tym większą niespodziankę mogą sprawić, kiedy kwitną. Wygląda to tak, jakby z wnętrza kolorowych kamyków nagle wyrastały efektowne kwiaty – żółte lub białe.
Skąd pochodzą lithopsy?
Lithopsy pochodzą w pustynnych terenów Republiki Południowej Afryki, gdzie dominuje klimat zwrotnikowy kontynentalny. Jest więc tam skrajnie sucho. Ziemia, w której rosną te kwiaty pozbawiona jest próchnicy, kamienista oraz mocno przepuszczalna. Temperatury w dzień dochodzą do ok. 40 st. C, nocą natomiast mogą spaść do zera.
Jeśli ktoś chce uprawiać żywe kamienie w domu, powinien mieć na uwadze warunki, w jakich roślina ta rośnie w naturze. Ułatwia to zrozumienie potrzeb litopsa.
Uprawa żywych kamieni
Żywe kamienie szczęścia to sukulenty, zaś z opisu tego, jak wyglądają i jaki warunki panują w ich naturalnym środowisku można się domyśleć, że nie wymagają zbyt częstego podlewania. Co jeszcze warto u nich wiedzieć?
Dopuszczalne jest stosowanie doniczek ceramicznych i plastikowych, najbardziej zalecane są klasyczne doniczki terakotowe (koniecznie z otworami w dnie). Większe znacznie niż materiał, z którego wykonana jest doniczka, ma jej rozmiar. Nie powinna być zbyt szeroka w stosunku do wielkości roślin. Nie może być także zbyt płytka. Długość korzenia dorosłego litopsa to ok. 7 cm, dlatego głębokość ok. 8 cm jest optymalna.
Ziemia do lithopsów powinna być maksymalnie przepuszczalna (nie zatrzymująca wody). Można używać specjalnej ziemi do kaktusów, wzbogacając ją o dodatkowe ilości żwiru, piasku, granitu, Generalnie powinny one stanowić ok. 60-70 proc. podłoża.
- Przesadzanie
- Litopsy lepiej rosną w większych skupiskach, dlatego przesadzamy je dopiero wtedy, gdy zaczynają się ze sobą stykać. W przypadku egzemplarzy rosnących pojedynczo robimy to dopiero wtedy, gdy roślina zaczyna nie mieścić się w doniczce. Używamy doniczek o średnicy 1-2 cm większych od tych w których rośliny rosły dotychczas. Najlepszą porą na przesadzanie żywych kamieni jest wiosna lub lato, ale w można to robić również o innych porach roku. Przesadzonych roślin nie należy od razu podlewać, lecz trzeba odczekać przynajmniej kilka dni.
- Podlewanie lithopsów rozpoczynamy je wiosną, gdy rośliny wykazują oznaki przebudzenia (tzn. gdy spod zeszłorocznych liści zaczynają pojawiać się nowe). Najczęściej jest to przełom marca i kwietnia. Pierwsze podlanie nie może być zbyt obfite, gdyż rośliny mają zapas wody w starych liściach. Gdy liście się już wykształcą, podlewamy częściej, ale tylko wtedy gdy mamy pewność, że podłoże solidnie przeschło (wypada to mniej więcej raz na 3 tygodnie). Młode roślina podlewa się częściej niż starsze egzemplarze. Litops zakwita jesienią i po kwitnieniu kończymy jego podlewanie (czyli mniej więcej w listopadzie). Zima to dla tych roślin okres odpoczynku. Należy zapewnić im niższą temperaturę – ok. 15-16 stopni.
- Nawożenie: nie jest koniecznie, okresowo można to robić nawozem do kaktusów, stosując połowę jego stężenia wskazanego przez producenta.
- Rozmnażania: najlepiej nasion. Wymaga to cierpliwości, bo w pełni ukształtowane egzemplarze otrzymuje się dopiero po kilkunastu miesiącach. Rozmnażanie z sadzonki jest niewskazane, grozi to obumarciem rośliny-matki.
